Udarem mózgu nazywamy nagle występujące objawy, które powstały po uszkodzeniu mózgu. Objawy te są spowodowane zaburzeniem krążenia krwi. Zależą one od miejsca i rozległości uszkodzenia mózgu. Należą do nich niedowład, utrata zdolności mówienia i rozumienia, niedowidzenie i niedoczulica. U chorych przytomnych występują bóle głowy, nudności i wymioty. Może jednak dochodzić również do utraty przytomności w udarze krwotocznym.
Możemy wyróżnić dwa udary mózgu: krwotoczny (śródmózgowy i podpajęczynówkowy) i niedokrwienny tzw. zawał. Przyczyną krwotoku podpajęczynówkowego może być pęknięcie tętniaka, naczyniaka, skaza krwotoczna lub uraz głowy, natomiast do udaru śródmózgowego dochodzi w wyniku nadciśnienia tętniczego. Przyczyną zawału mózgu jest szeroko rozumiany styl życia. Do czynników ryzyka wystąpienia udaru niedokrwiennego należą: otyłość, duże spożycie tłuszczów zwierzęcych, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów i alkoholizm.
Jak zapobiegać udarowi mózgu?
- Ograniczenie tłuszczów zwierzęcych i produktów bogatych w cholesterol
- Ograniczenie sól, uważać na nadmiar soli w potrawach
- Unikanie słodyczy
- Spożywanie dużej ilości warzyw i owoców
- Spożywanie nasion roślin strączkowych
- Spożywanie mleka i przetworów o obniżonej zawartości tłuszczu
- Spożywanie ryb morskich 2-3 razy w tygodniu
- Picie zielonej herbaty
- Zwiększenie aktywności fizycznej
- Zaprzestanie palenia papierosów
- Unikanie stresów
Żywienie po przebytym udarze mózgu
Żywienie po przebytym udarze mózgu może stanowić niejednokrotnie duży problem, ponieważ występują liczne zaburzenia. Te mogą dotyczyć świadomości chorego, połykania, odruchu kaszlu, ale również oddychania. Taki stan jest przeciwwskazaniem do żywienia drogą doustną. Zaburzenia połykania są przyczyną niezamierzonej utraty masy ciała pacjentów po udarze i często prowadzą do rozwoju niedożywienia. Takich chorych, jak również tych znajdujących się w śpiączce lub z tracheotomią (tj. rurką umożliwiającą oddychanie) należy żywić przez zgłębnik nosowo-żołądkowy. Wówczas stosuje się dietę płynną. Mogą to być diety przemysłowe lub przygotowane z produktów naturalnych i zmiksowane. Posiłki te muszą dostarczać odpowiedniej ilości energii i składników odżywczych, aby zapobiegać niedoborom pokarmowym i wyniszczeniu organizmu. Wartość energetyczna tej diety jest zawsze dobierana indywidualnie do stanu pacjenta, jego masy ciała i kondycji fizycznej. Najczęściej zapotrzebowanie energetyczne jest zwiększone, ponieważ występuje stan pobudzenia i niepokoju. Pacjenci ci, ze względu na ograniczoną sprawność ruchową, wkładają wiele wysiłku podczas wykonywania podstawowych czynności, a nawet oddychania.
Gdy stan chorego się poprawia, powraca świadomość, jest wydolny oddechowo, nie krztusi się i ma prawidłowe wydzielanie śliny, można rozpocząć żywienie drogą doustną. Wówczas należy stosować się do zaleceń diety o konsystencji papkowatej. Pokarmy powinny być zawsze zmiksowane - w postaci gęstych zup. Po pewnym czasie można stopniowo wprowadzać potrawy przecierane i mielone. Powinno się stosować jedynie produkty i techniki kulinarne łatwostrawne. Obiad zawsze powinien składać się z dwóch dań: zupy i drugiego dania. Do innych posiłków możemy podawać choremu pszenne pieczywo w formie cienkich kromek, z dodatkiem masła, pastę jajeczną, rybną, mięsną lub z sera. Można stopniowo wprowadzać potrawy o konsystencji stałej w sytuacji, gdy pacjent nie krztusi się, zachowuje świadomość i ma dobre uzębienie.
