Choroba Parkinsona występuje dość często, ponieważ dotyczy około 1% osób po 65 roku życia. Przyczyny choroby nie są znane. Polega ona na zwyrodnieniu układu nerwowego. Dochodzi do obumierania komórek nerwowych zlokalizowanych w śródmózgowiu, które wytwarzają dopaminę. Liczba tych komórek sukcesywnie ulega zmniejszeniu, czemu towarzyszy zmniejszone wytwarzanie dopaminy. Dopamina jest odpowiedzialna za:
- napęd ruchowy, koordynację i napięcie mięśni,
- procesy emocjonalne,
- regulację wydzielania hormonów: prolaktyny i gonadotropin.
Pierwsze objawy choroby możemy zauważyć najczęściej między 50, a 60 rokiem życia. Wynikają z niedoboru dopaminy i narastają powoli.
Do symptomów choroby Parkinsona należą:
- Drżenie spoczynkowe rąk
- Trudności podczas poruszania się
- Spowolnienie ruchowe
- Bóle i sztywność mięśni
W późniejszym etapie choroby dochodzi do zaburzeń chodzenia. Pacjenci poruszają się charakterystycznymi, drobnymi kroczkami. Zmianie ulega charakter pisma. Litery są coraz mniejsze. Mowa chorego jest niewyraźna, coraz częściej dochodzi do jej zaburzeń. Zmienia się również głos. Pojawiają się liczne objawy depresji. Osoby te są apatyczne. Twarz staje się maskowata. Często dochodzi do sytuacji, w której chorzy nie mogą zmienić swojej pozycji w łóżku. W wyniku zmiany pozycji leżącej na stojącą pojawia się ortostatyczne zmniejszenia wartości ciśnienia tętniczego. Pacjenci Ci nadmiernie się pocą. Występuje u nich łojotok skóry głowy, szyi i twarzy. Dodatkowo cierpią na zaparcia i zaburzenia podczas oddawania moczu, bądź nietrzymanie moczu. Pojawiają się zaburzenia połykania. Dysfagia, bo tak te trudności są nazywane przez specjalistów, wiąże się z większym wysiłkiem i dłuższym czasem potrzebnym do przesunięcia pokarmu z jamy ustnej do żołądka. U niektórych pacjentów może dochodzić do takich problemów tylko podczas przełykania pewnych pokarmów lub płynów. Inni nie są w stanie przełknąć niczego. Dysfagia jest niezwykle niebezpieczna, ponieważ w konsekwencji zmniejsza się łaknienie pacjenta i dochodzi do spadku masy ciała co może prowadzić do wychudzenia.
Parkinson dieta
Leczenie choroby Parkinsona opiera się na podawaniu lewodopy łagodzącej jej objawy. Jest to aminokwas, który w organizmie człowieka ulega przemianie do dopaminy. Lewodopa wchłaniana jest z jelit tymi samymi drogami co aminokwasy dostarczane z pożywieniem. Dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiedniej diety podczas leczenia. Chorzy leczeni tymi preparatami powinni spożywać mniejszą ilość białka. Dieta o dużej zawartości aminokwasów przeszkadza lewodopie w dotarciu do mózgu chorego. Zalecana jest więc dieta niskobiałkowa. Białko powinno być równomiernie rozłożone na główne posiłki. Takie postępowanie przedłuża czas dobrej sprawności ruchowej pacjentów. Jeśli występuje oporność na działanie lewodopy, zaleca się wykluczenie produktów białkowych ze śniadania i obiadu na korzyść kolacji. Takie postępowanie poprawia działanie leku. Poniżej wskazane są produkty na poszczególne posiłki.
Produkty zalecane do śniadania i obiadu: pieczywo niskobiałkowe, ryż, kasza gryczana, mleko sojowe, mleko ryżowe, warzywa (z wyjątkiem nasion roślin strączkowych), owoce, oleje, miękkie margaryny, masło (w ograniczonej ilości), miód, dżem, soki owocowe i warzywne
Produkty zalecanie do kolacji: produkty zbożowe: pszenne, żytnie, owsiane, jęczmienne, mięso, wędliny, drób, jaja, białko jaja, mleko i jego przetwory, żelatyna, nasiona roślin strączkowych, czekolada, orzechy
Ze względu na to, że choroba Parkinsona należy do chorób neurologicznych, należy zastosować dietę bogato energetyczną. Zwiększenie kaloryczności diety, nie jest konieczne w początkowym okresie choroby. Jeśli występuje drżenie rąk i następują zaburzenia poruszania się, należy zwiększać podaż energii, aby zapobiegać niezamierzonej utracie masy ciała. Drżenie jest formą aktywności fizycznej. Jeśli pacjent jest wychudzony, należy zwiększyć podaż węglowodanów (produktów zbożowych, owoców, warzyw) oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych (ryb, owoców morza czy olejów roślinnych). Dieta bogato węglowodanowa jest wskazana, ze względu na fakt, iż zwiększona ilość węglowodanów ma pośredni wpływ na zmniejszenie ilości niekorzystnie działających aminokwasów.
Do pozostałych zaleceń żywieniowych dla cierpiących z powodu choroby Parkinsona należą:
Zwiększenie podaży produktów będących źródłem błonnika pokarmowego, takich jak: produkty zbożowe gruboziarniste, owoce czy warzywa w postaci surówek. Wskazane jest również dodawanie surowych otrębów do przygotowywanych potraw. Takie postępowanie zapobiega występowaniu zaparć. Te występują bardzo często, ze względu na uszkodzenie nerwów wpływających na czynność mięśni okrężnicy. Należy pamiętać, że przy zwiększonej podaży błonnika, należy również proporcjonalnie zwiększyć ilość dostarczanych płynów. Wskazane jest spożywanie około 6-8 szklanek płynów na dobę. Najlepiej, aby była to: woda, zielona i/lub owocowa herbata, soki owocowe i warzywne.
Sugeruje się zmniejszyć podaż produktów, które zmniejszają perystaltykę jelit takich jak ryż biały, mąka ziemniaczana czy banany.
W przypadku zaburzeń połykania, powinniśmy stosować dietę o konsystencji papkowatej, która może zapewnić choremu dostarczenie wszystkich niezbędnych składników pokarmowych. Produkty dobierane są według wcześniejszych zaleceń. Różnica dotyczy konsystencji potraw. Potrawy muszą być sporządzone w taki sposób, aby nie drażniły przełyku chemicznie, mechanicznie ani termicznie. Potrawy należy przygotowywać metodą gotowania. Szczególnie zalecane są zupy krem (zupy czyste mają mniejsza wartość energetyczną). Warzywa i owoce należy podawać w postaci soków lub po ugotowaniu i rozdrobnieniu. Potrawy mięsne również gotować i mielić oraz podawać z sosami. Temperatura potraw nie powinna być zbyt wysoka.
