Rezygnacja z mięsa w niektórych przypadkach pozwala nie tylko poprawić zdrowie, ale też znacząco wpłynąć na nasze samopoczucie.
Dieta wegetariańska – na czym się opiera?
Dieta wegetariańska polega na wyeliminowaniu mięsa z jadłospisu. Wegetarianie opierają swoją dietę głównie na warzywach i owocach. Tutaj nie ma liczenia kalorii i ważenia produktów spożywczych. Jedyne założenie to eliminacja mięsa i jego przetworów, w tym różnego rodzaju kiełbas, mielonek, konserw i tak dalej.
Powodów przejścia na wegetarianizm może być wiele – są to powody etyczne, religijne, zdrowotne lub po prostu chęć spróbowania innego stylu życia. Pobudki mogą być różne, ale cel jest zawsze jeden – dostarczanie organizmowi składników odżywczych pochodzących wyłącznie z produktów roślinnych.
Wegetarianizm różni się od weganizmu tym, że wegetarianie spożywają czasami ryby i owoce morza oraz produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak mleko, sery i jajka a czasami nawet niewielkie ilości mięsa drobiowego, natomiast weganie wykluczają z diety wszelkie produkty pochodzenia zwierzęcego.
Wyróżniamy jeszcze kilka innych rodzajów wegetarianizmu:
- witarianizm – jedzenie wyłącznie surowych warzyw i owoców;
- frutarianizm – spożywanie wyłącznie owoców;
- laktoowowegetarianizm – uzupełnianie diety mlekiem i przetworami mlecznymi;
- laktowegetarianizm – uzupełnianie diety mlekiem i jego przetworami, ale wykluczenie jajek;
- semiwegetarianizm – rezygnacja z mięsa ssaków i sporadyczne spożywanie mięsa drobiowego, ryb oraz nabiału;
- pescowegetarianizm – dieta wegetariańska wzbogacona rybami.
Najpopularniejsza dieta wegetariańska jest połączeniem laktoowowegetarianizmu, semiwegetarianizmu i pescowegetarianizmu.
Produkty dozwolone i zabronione w diecie wegetariańskiej
Nie ma ściśle określonych produktów zabronionych w diecie wegetariańskiej, dlatego że dieta ta występuje w kilku różnych rodzajach. Można jedynie określić takie twarde ramy tego, co można jeść, a co należy wyeliminować. Dokładna lista produktów zawsze musi być dopasowana do rodzaju wegetarianizmu.
Produkty dozwolone Produkty zabronione
- warzywa
- owoce
- tłuszcze roślinne (oleje, oliwa)
- ryby (pescowegetarianizm)
- mleko i jego przetwory (laktoowowegetarianizm)
Produkty zabronione
- mięso wieprzowe
- mięso wołowe
- gęsina i mięso z kaczki
- konina, jagnięcina i inne rodzaje mięsa
- szynka, kiełbasy, pasztety i konserwy mięsne
- smalec i łój
- ryby, jajka, mleko i jego przetwory (weganizm)
Efekty diety wegetariańskiej
Dieta wegetariańska pozwala przede wszystkim oczyścić układ pokarmowy. Mięso może zalegać w układzie pokarmowym nawet przez wiele tygodni, doprowadzając do niekorzystnych procesów gnilnych i wywierając na organizm bardzo negatywny wpływ. Rezygnacja z mięsa sprawia, że trawienie jest szybsze, a układ pokarmowy odciążony.
Dieta wegetariańska w wielu przypadkach może być też doskonałym sposobem na odchudzanie. Przejście na warzywa i owoce pozwala osiągnąć efekt ujemnego bilansu energetycznego, co w konsekwencji kończy się utratą masy ciała.
Dieta wegetariańska bardzo dobrze wpływa na układ krwionośny – wegetarianie rzadziej chorują na miażdżycę i nadciśnienie. Wśród wegetarian notuje się też mniej zachorowań na raka przewodu pokarmowego, raka piersi, hemoroidy, kamicę nerkową, osteoporozę, cukrzycę typu II i wiele innych chorób. Wegetarianizm pozwala czuć się przez cały czas lekko i hamuje procesy starzenia się organizmu.
Osoby rezygnujące z mięsa często tracą też na wadze i odchudzanie staje się jedną z pobudek, dla których tak wiele osób przechodzi na tę dietę.
Przejście na wegetarianizm jest wielokrotnie motywowane jakością mięsa dostępnego na rynku. Obecnie zwierzęta są dosłownie faszerowane antybiotykami i innymi lekami, które kumulują się w ich mięsie. Regularne spożywanie takiego mięsa może spowodować, że człowiek uodporni się na niektóre antybiotyki. Dodatkowym argumentem wegetarian jest często fakt, że człowiek nie jest anatomicznie przystosowany do jedzenia mięsa. Nauczył się to robić dopiero po jakimś czasie, a początkowo jego dieta składała się wyłącznie z owoców i warzyw, a skoro tak, to znaczy, że jest to optymalny sposób żywienia.
Czym zastąpić mięsko w diecie wegetariańskiej?
W tradycyjnej diecie głównym źródłami białka są mięso i jego przetwory. Wegetarianie tracą możliwość pozyskiwania białka z mięsa i muszą znaleźć alternatywę, czyli produkty roślinne gwarantujące wystarczającą podaż białka. Produktami tymi są przede wszystkim soja, warzywa strączkowe (bób, soczewica, groch, ciecierzyca), jajka, nasiona chia, sery i ryby. Na uwagę zasługują tu przede wszystkim jajka, dlatego że są kompletnym źródłem aminokwasów egzogennych i endogennych, których potrzebuje ludzki organizm. Z kolei rośliny strączkowe są bogate w żelazo, którego najważniejszym źródłem jest zwykle mięso.
Dla kogo jest dieta wegetariańska? Wskazania
Dieta wegetariańska jest polecana w przypadku:
• nadwagi lub otyłości;
• ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia;
• grupy podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwór;
• problemów gastrycznych (niestety w niektórych chorobach nie można jeść roślin strączkowych, które są ważnym elementem diety wegetariańskiej).
Na wegetarianizm tak naprawdę może przejść każda osoba, która ma taką potrzebę lub widzi w diecie rozwiązanie swoich problemów.
O czym pamiętać na diecie wegetariańskiej?
1. Posiłki powinny być urozmaicone
Nie wolno spożywać przez cały czas tych samych produktów, dlatego że mogłoby to doprowadzić do niedoborów pokarmowych. Dieta wegetariańska musi być maksymalnie urozmaicona.
2. W diecie muszą się znaleźć warzywa strączkowe
Nasiona roślin strączkowych są głównym źródłem białka i żelaza dla osób na diecie wegetariańskiej. Ich brak albo niewystarczające ilości mogą być niebezpieczne dla zdrowia.
3. Zioła ułatwiające trawienie i dużo wody
Obciążenie układu pokarmowego warzywami strączkowymi może powodować wzdęcia i gazy, więc warto pić regularnie ziołowe herbatki ułatwiające trawienie i oczywiście odpowiednią ilość wody, która ułatwi przesuwanie się treści jelitowej.
Skutki uboczne diety wegetariańskiej
Jednym z najpoważniejszych skutków diety wegetariańskiej jest anemia. Nieodpowiednio skomponowana dieta może nie dostarczać wystarczającej ilości żelaza, a poza tym prowadzić do niedoborów witamin z grupy B – B1, B6 i B12. Może być to szczególnie niebezpieczne dla dzieci, więc nie zaleca się stosowania diety wegetariańskiej przed ukończeniem procesu wzrostu i dojrzewania.
Przeciwwskazania do stosowania diety wegetariańskiej
Diety wegetariańskiej nie powinny stosować dzieci, kobiety w ciąży i okresie laktacji oraz rekonwalescenci i osoby ciężko pracujące fizycznie. Przed rozpoczęciem diety wegetariańskiej warto się skonsultować z lekarzem lub dietetykiem i wykonać komplet podstawowych badań, które dadzą ogląd na stan zdrowia.
Ciekawostka
Wegetarianizm był znany już w II wieku p.n.e. W Indiach miał cechy mistyczne i łączono go z jogą oraz religijnymi praktykami. Zagorzałymi zwolennikami wegetarianizmu były takie sławy jak Pitagoras, Lew Tołstoj czy Leonardo da Vinci.
